Dit artikel beschrijft hoe een beslaglegging werkt. Daarbij komen executoriaal beslag en conservatoir beslag aan bod. Tot slot worden de stappen bij een beslaglegging schematisch weergegeven.

Wat is executoriaal beslag?

Wanneer iemand een schuld heeft, kan diegene (de schuldenaar) een dagvaarding ontvangen. Wordt er alsnog niet betaald, dan zal er door een rechter een vonnis wijzen (uitspraak). Dit heet een ‘executoriale titel’. De deurwaarder bezorgt het vonnis daarna bij de schuldenaar (betekenen).
Als het gaat om een schuld bij een overheid hoeft in veel gevallen geen rechter ingeschakeld te worden. De overheid, zoals de Belastingdienst of een gemeente, hoeft dan alleen bij de schuldenaar een dwangbevel (ook een voorbeeld van een executoriale titel) met bevel tot betaling en eventueel een schriftelijke vooraankondiging te bezorgen.

Wanneer er een executoriale titel is die voor tenuitvoerlegging vatbaar is, kan er ‘executoriaal beslag’ worden gelegd: beslag om tot executie over te gaan.
Er zijn verschillende vormen van executoriaal beslag. Bijvoorbeeld beslag op roerende zaken (zoals een auto), beslag op onroerende zaken (zoals een huis) en derdenbeslag (zoals bankbeslag of loonbeslag. Over loonbeslag lees je in dit artikel meer). Bij executoriaal beslag kan de uiteindelijke executie eruit bestaan dat hetgeen waar beslag op is gelegd, wordt verkocht of dat een werkgever betalingen doet aan de beslaglegger. Op die manier kan de vordering worden voldaan.

Een executoriaal beslag kan worden voorafgegaan door een ‘conservatoir beslag’.

Wat is conservatoir beslag?

Conservatoir beslag wordt ook wel ‘bewarend’ beslag genoemd. Een schuldeiser verzoekt de rechter dan om ‘verlof’ voor het leggen van conservatoir beslag. Dit is een voorlopige maatregel om zekerheid te verkrijgen voordat er een vonnis is gewezen en om te voorkomen dat een schuldenaar iets aan een voorgenomen executie onttrekt, bijvoorbeeld door de auto te verduisteren of het geld van zijn bankrekening te halen.

Het verlof van de rechter is hier de ’titel’, maar dit is geen executoriale titel.
Om het conservatoir beslag om te zetten in een executoriaal beslag, om tot executie over te gaan zoals hiervoor beschreven, is nog een executoriale titel nodig. Als tussenkomst van een rechter nodig is, moet die eerst vonnis wijzen en dit vonnis (voor tenuitvoerlegging vatbaar) moet dan worden betekend aan de beslagene (schuldenaar). In geval van een derdenbeslag moet het vonnis ook aan de ‘derde’ betekend worden, de derde is bijvoorbeeld de bank of de werkgever.

Kortom: er gelden regels voor beslag leggen. Er is steeds een ’titel’ nodig. Voor executoriaal beslag is dit een executoriale titel (vonnis of dwangbevel). Als de schuldeiser eerst nog conservatoir beslag wil leggen, is de titel een verlof van de rechter. 

Stappen bij derdenbeslag (zoals loonbeslag of bankbeslag)

Onderstaand laten we (vereenvoudigd) de stappen zien die worden genomen bij derdenbeslag, ofwel beslag onder derden. De ‘derde’ is degene waaronder beslag wordt gelegd, bijvoorbeeld een bank of werkgever. 

In onderstaande stappen wordt uitgegaan van een executoriale titel en het leggen van executoriaal beslag. Conservatoir beslag wordt gelegd met eenzelfde toepassing van de voorschriften voor het leggen van executoriaal beslag. Waar gesproken wordt over een executoriale titel, geldt in geval van conservatoir beslag het verlof van de rechter.

De deurwaarder bezorgt bij de derde, waaronder beslag is gelegd, een afschrift van het beslagexploot, de executoriale titel en het formulier derdenverklaring. Hiermee wordt het beslag gelegd en betekend aan de derde. Dit kan eventueel ook elektronisch.

De deurwaarder bezorgt het beslagexploot bij de ‘geëxecuteerde’ (schuldenaar). Dit moet gebeuren binnen acht dagen na beslaglegging (stap 1).
Als het gaat om beslag op periodieke inkomsten en is er een beslagvrije voet van toepassing ? Dan meldt de deurwaarder uiterlijk bij het betekenen/bezorgen ook de berekende beslagvrije voet, onder vermelding van de verplichtingen van de schuldenaar en van zijn mogelijkheden om de beslagvrije voet op verzoek te verhogen. Deze informatie staat op het overzicht van de beslagvrije voet. Als er al beslag is gelegd op de periodieke inkomsten vraagt de deurwaarder bij de coördinerende deurwaarder de berekende beslagvrije voet op. De deurwaarder verwijst de schuldenaar dan naar de coördinerende deurwaarder om wijzigingen die van invloed zijn op de hoogte van de beslagvrije voet bij de coördinerende deurwaarder te melden.

De derde moet ‘derdenverklaring’ doen aan de deurwaarder: een verklaring van de vorderingen en zaken die door het beslag zijn getroffen. Dit moet in principe gebeuren zodra twee weken zijn verstreken na beslaglegging (stap 1).

De deurwaarder stuurt een afschrift van de ontvangen derdenverklaring aan de geëxecuteerde (schuldenaar). Dit moet gebeuren binnen drie dagen.

Voor een overzicht van beslagen op inkomsten zoals een loonbeslag log je in op Schuldenwijzer via https://mijn.schuldenwijzer.nl/.